S E S J A 1.

Sądowe koncepcje horyzontalnego działania praw jednostki:

1. Rola sądów i trybunałów w kształtowaniu koncepcji horyzontalnego działania praw jednostki (dr hab. Monika Florczak-Wątor)
2. Koncepcje horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie sądowym RFN (prof. Bogusław Banaszak)
3. Rozwój doktryny state action w orzecznictwie Sądu Najwyższego USA (dr Iwona Wróblewska)
Dyskusja

S E S J A 2.

Polska judykatura wobec problemu horyzontalnego działania praw jednostki:

1. Problem horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie TK (prof. Piotr Tuleja)
2. Problem horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie sądów cywilnych (dr Jan Podkowik)
3. Problem horyzontalnego działania praw jednostki w orzecznictwie sądów pracy (prof. Arkadiusz Sobczyk)
4. Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych na podstawie wybranego orzecznictwa w sprawach gospodarczych (prof. Jerzy Ciapała)
Dyskusja

S E S J A 3.

Trybunały europejskie wobec problemu horyzontalnego działania praw jednostki:

1. Stosowanie prawa europejskiego w relacjach horyzontalnych. Ugruntowana doktryna czy jedynie sądowy koncept w poszukiwaniu prawnej kategoryzacji? (prof. Tomasz Koncewicz)
2. Horyzontalne oddziaływanie praw jednostki w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (dr Adam Bodnar)
Dyskusja

Podsumowanie i zamknięcie konferencji

W dniu 23 maja 2017 r. w salach reprezentacyjnych Wydziału Prawa i Administracji UJ odbyło się węgiersko-polskie seminarium naukowe „Państwo prawne na Węgrzech i w Polsce – przeszłość i teraźniejszość”. Zostało ono zorganizowane przez Katedrę Prawa Konstytucyjnego w ramach partnerskiej współpracy między Katolickim Uniwersytetem Petera Pazmany'ego w Budapeszcie a Uniwersytetem Jagiellońskim. Seminarium było kontynuacją trwających od 2009 r. kontaktów Katedry Prawa Konstytucyjnego UJ oraz Katedry Historii Prawa Katolickiego Uniwersytetu Petera Pazmany'ego. Mogło się odbyć również dzięki przychylności władz dziekańskich Wydziału Prawa UJ. Ze względu na „barierę językową” obrady toczyły się w języku niemieckim.

Seminarium otworzył Kierownik Katedry Prawa Konstytucyjnego prof. UJ dr hab. Piotr Tuleja. Powitał jego uczestników, zwłaszcza gości zagranicznych, i podziękował osobom, które przyczyniły się do zorganizowania spotkania. W krótkim wprowadzeniu stwierdził, że koncepcja państwa prawnego – współcześnie podstawowa dla państw europejskich - była i jest (nie tylko na Węgrzech i w Polsce) przedmiotem wielu kontrowersji. Dodał też, że połączenie wątków historycznych i aktualnych jest dobrą okazją do analizy metod realizacji, jak również sposobów naruszania tej zasady ustrojowej.

Podczas seminarium wygłoszono sześć referatów. W pierwszej części, której przewodniczył dr hab. Michał Bożek z Uniwersytetu Śląskiego jako pierwszy referat wygłosił prof. dr István Szabó z Katolickiego Uniwersytetu Petera Pazmany'ego w Budapeszcie. Tematem jego wystąpienia była próba odpowiedzi na pytanie: czy istnieje autorytarne państwo prawne? Autor oparł swoje rozważania na odróżnieniu państwa prawnego w znaczeniu formalnym i w znaczeniu materialnym oraz na doświadczeniach Austrii, Węgier i Polski z okresu międzywojennego. Stwierdził, że możliwa jest sytuacja, w której państwo autorytarne wykazuje cechy państwa prawnego w znaczeniu formalnym, jednak z przepisów konstytucji i ustaw wynika wówczas nie respektuje ono (nie respektuje w pełni) założeń materialnych tej zasady. Szczególnie jest to widoczne w realizacji zasady równości wobec prawa. W takiej sytuacji jest również typowe, że przepisy konstytucji lub ustaw naruszają zasadę państwa demokratycznego (ilustracją była tu przyjęta w Konstytucji Austrii z 1934 r. koncepcja „samolegitymizacji” władzy państwowej). Następnie prof. dr László Komáromi przedstawił referat pt. państwo prawne vs. demokracja bezpośrednia (na przykładzie Węgier). Na wstępie autor zarysował główne koncepcje roli i znaczenia referendum z perspektywy prawno-porównawczej (Szwajcaria, Stany Zjednoczone, Francja). W drugiej części swego wystąpienia przedstawił rozwiązania węgierskie koncentrując się na kwestii kontroli dopuszczalności głosowania powszechnego z inicjatywy obywateli. Wskazując na cały szereg ograniczeń formalnych dotyczących tematyki referendum z inicjatywy obywateli oraz sposobu sformułowania pytań, omówił bliżej kwestię kontroli ich zachowania, w szczególności kontroli sądowej. Podsumowując stwierdził, że choć Ustawa Zasadnicza Węgier przewiduje referendum z inicjatywy obywateli, w praktyce niewiele wniosków spełnia obecnie „wysokie” wymogi formalne. Jako ostatni w części pierwszej głos zabrał dr hab. Marcin Kwiecień z Katedry Powszechnej Historii Państwa i Prawa UJ i przedstawił referat na temat prawnych aspektów działalności rządu RP na uchodźstwie w latach drugiej wojny światowej. W części wstępnej dokonał krótkiej analizy rozwiązań konstytucji marcowej i konstytucji kwietniowej dotyczących relacji prezydenta i rządu. Następnie przedstawił okoliczności, które doprowadziły do objęcia stanowiska głowy państwa przez Wł. Raczkiewicza i funkcji premiera przez Wł. Sikorskiego. W zasadniczej części skoncentrował się na praktyce działania rządu polskiego (mającego siedzibę w Paryżu, a później w Londynie) w latach 1940-1945, wskazując, że choć konstytucja kwietniowa w sposób odpowiadający nadzwyczajnym warunkom wojny pozwalała zachować legalność władz najwyższych państwa polskiego, to jednak ogólnikowy charakter jej postanowień wywoływał szereg bardzo istotnych problemów, związanych m.in. z brakiem funkcjonowania parlamentu.

W drugiej części seminarium, której przewodniczył prof. dr István Szabó, jako pierwsza referat wygłosiła dr Magdolna Szigeti z Uniwersytetu Petera Pazmany'ego. Tematem jej wystąpienia było naruszenie podstawowych zasad państwa prawnego na Węgrzech w latach 1945-1948. Na wstępie Autorka przedstawiła skrótowo rozwój sytuacji politycznej na Węgrzech po drugiej wojnie światowej, wskazując zwłaszcza na „manipulacje” w zakresie prawa wyborczego, które pozwoliły na objęcie władzy przez partię komunistyczną. Następnie przedstawiła bliżej założenia reformy rolnej przeprowadzonej w tym czasie, i związanego z nią wywłaszczenia, zwracając uwagę na szereg błędów i niekonsekwencji. Szczególnie podkreśliła przy tym dyskryminacyjny charakter reformy w odniesieniu do mieszkającej na Węgrzech mniejszości niemieckiej. Drugim wystąpieniem w tej części był referat dr hab. Michała Bożka z Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Śląskiego na temat odpowiedzialności konstytucyjnej w Polsce w okresie międzywojennym. Na wstępie autor podkreślił istotne różnice między odpowiedzialnością konstytucyjną a odpowiedzialnością polityczną, następnie przedstawił bliżej rozwiązania prawne zarówno przewidziane w konstytucji marcowej, jak konstytucji kwietniowej oraz w ustawodawstwie zwykłym z okresu międzywojennego. Na zakończenie omówił krótko praktykę ustrojową, w szczególności postępowanie w sprawie G. Czechowicza. W konkluzji stwierdził, że choć odpowiedzialność konstytucyjna jest elementem zasady państwa prawnego, to jednak doświadczenia polskie z okresu międzywojennego potwierdzają jej niewielkie praktyczne znaczenie. Ostatnim referentem był dr Piotr Czarny, a tematem jego wystąpienia był konflikt wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce 2015-2016 w kontekście zasady państwa prawnego. We wstępie autor przedstawił genezę wspomnianego konfliktu, a następnie wskazał na główne aspekty sporu dotyczące kwestii organizacyjnych i proceduralnych. Dokonał też próby porównania sytuacji w Polsce ze znanymi kryzysami sądownictwa konstytucyjnego (w Austrii, na Węgrzech i w Stanach Zjednoczonych). Podsumowując stwierdził, że spór wokół Trybunału Konstytucyjnego w Polsce nie został rozwiązany zgodnie z zasadą państwa prawnego, bo w jej świetle spory prawne (a za takie należy uznać spory kontytucyjno-prawne) winny być rozstrzygane „na drodze prawnej”, a więc przez przez niezawisły organ sądowniczy, a nie na drodze politycznej.

W dyskusji postawiono referentom szereg (zarówno ogólnych, jak czasem dość szczegółowych) pytań. Poza tym zwracano uwagę na różnorodność potencjalnych naruszeń zasady państwa prawnego. Podsumowania konferencji dokonał prof. dr István Szabó. Podziękował wszystkim referentom i uczestnikom dyskusji. Stwierdził, że bardzo różnorodna tematyka referatów wskazuje, że zasada państwa prawnego jest tematem istotnym zarówno w rozważaniach historyczno-prawnych, jak i dogmatycznych. Zauważył, że w wielu aspektach sytuacja na Węgrzech była lub jest podobna do sytuacji w Polsce Wyraził również nadzieję, że materiały pokonferencyjne zostaną ogłoszone czy to formie publikacji książkowej czy też elektronicznej, najlepiej w sposób, który umożliwi zapoznanie się z wątkami poruszanymi na seminarium również uczonym spoza Polski i Węgier. Na zakończenie zapowiedział zorganizowanie na jesieni 2017 r. w Budapeszcie konferencji, która będzie kontynuacją współpracy wydziałów prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i Katolickiego uniwersytetu Petera Pazmany'ego. Już po części naukowej naukowej seminarium w celu podkreślenia historycznych związków Węgier i Polski uczestnicy udali się na ulicę św. Anny, gdzie na budynku pałacu pod Baranami, wmurowana jest tablica upamiętniająca to, że w roku 1590 mieszkał tu Bálint Balassi (1554–1594) największy poeta węgierskiego renesansu.

11 czerwca 2021 r. odbyła się interdyscyplinarna konferencja "Dylematy prawa i bioetyki w kontekście początków życia ludzkiego"  wykorzystaniem platformy Cisco Webex.

Zaproszenie i program konferencji (PDF)

W piątą rocznicę śmierci śp. Prof. dr. hab. Pawła Sarneckiego – wieloletniego Kierownika Katedry Prawa Konstytucyjnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, odbyło się seminarium którego celem było nie tylko uczczenie pamięci Zmarłego, przywołanie Jego cennego dorobku naukowego, ale również szersza refleksja nad obowiązującą Konstytucją RP, a więc aktem prawnym, w przygotowaniu którego Profesor Paweł Sarnecki aktywnie i twórczo uczestniczył. W czasie seminarium, w którym wzięli udziłą: rodzina Profesora, jego byli współpracownicy, uczniowie i przyjaciele, referaty zaprezentowali:

• Pani prof. dr hab. Maria Kruk-Jarosz – „Profesor Paweł Sarnecki jako ekspert Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego”,
• Pan prof. dr hab. Leszek Garlicki – „Konstytucja RP – podstawowe założenia i obawy jej twórców oraz ich weryfikacja w praktyce”.

Odbyła się także dyskusja w trakcie której uczestnicy podzielili się swoimi przemyśleniami dotyczącymi zaprezentowanych wystąpień naukowych oraz refleksjami, jakie towarzyszą ich wspomnieniom o Panu Profesorze Pawle Sarneckim.

20 maja 2022 r. o godz. 11.00 -13.30 w Krakowie odbyło się w formie hybrydowej Seminarium Katedry Prawa Konstytucyjnego oraz Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, pt.

„Zgłoszenia naruszeń prawa przez sygnalistów – zagadnienia ustrojowe”

Program seminarium:

• 11.00 Otwarcie seminarium - prof. Monika Florczak-Wątor (CISK)
• 11.10 Organy administrujące a działania następcze. Relacje między organami wewnętrznymi a organem zewnętrznym”  - prof. Arkadiusz Sobczyk (Katedra Praw Pracy i Polityki Społecznej UJ)
• 11.40 Kompetencje organów właściwych do przyjmowania informacji na temat naruszeń objętych dyrektywą o sygnalistach – prof. Inga Kawka (Katedra Prawa Europejskiego UJ)
• 12.10 Administracyjny charakter działań następczych a ustrojowa pozycja RPO – prof. Piotr Tuleja (Katedra Prawa Konstytucyjnego UJ)
• 12.40 Dyskusja
• 13.30 Zakończenie seminarium.

W dniu 21 kwietnia 2023 r. odbyła się konferencja naukowa zorganizowana przez Koło Naukowe Prawa Konstytucyjnego TBSP UJ we współpracy z Katedrą Prawa Konstytucyjnego UJ, w ramach projektu pt. „Pominięcia prawodawcze w procesie sądowego stosowania prawa” (więcej o projekcie), finansowanego ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki przyznanych w konkursie Studenckie koła naukowe tworzą innowacje (edycja II).

Program konferencji:

Nagrania audio: