Tytuł projektu: Obowiązki ochronne państwa w stosunkach horyzontalnych
Konkurs: Konkurs Narodowego Centrum Nauki „OPUS 6”
Kierownik projektu: dr hab. Monika Florczak-Wątor, prof. UJ
Okres realizacji: 2014-2018
Przedmiot i zakres badań: Celem projektu było zrekonstruowanie dwóch modeli obowiązków ochronnych państwa w stosunkach horyzontalnych (czyli w stosunkach między podmiotami prywatnymi), a mianowicie modelu stosowanego w orzecznictwie polskiego Trybunału Konstytucyjnego oraz modelu stosowanego w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, a także zbadanie i opisanie kierunków dotychczasowej ewolucji obu tych modeli. Główny wniosek z przeprowadzonych badań jest taki, że oba te modele są względem siebie komplementarne i w sumie tworzą jeden model ochrony praw jednostki, w ramach którego ochrona konwencyjna jest subsydiarna w stosunku do ochrony konstytucyjnej. Zastosowanie tego modelu w praktyce zweryfikowano na podstawie oceny ingerencji państwa polskiego w stosunki między właścicielami mieszkań i ich najemcami oraz między deweloperami i ich klientami.
Język badań: Badania były prowadzone na podstawie źródeł w języku angielskim i polskim.
Wyniki badań: Wyniki badań zrealizowanych w ramach projektu zostały przedstawione w następujących publikacjach:.
1. M. Florczak-Wątor, Obowiązki ochronne państwa w stosunkach horyzontalnych w świetle Konstytucji RP oraz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2018
2. M. Florczak-Wątor, The Role of the European Court of Human Rights in Promoting Horizontal Positive Obligations of the State, International and Comparative Law Review Nr 2/2017, s. 39-53
3. M. Florczak-Wątor, Some Remarks on the Protective Obligations of the Courts in Times of Crisis Within the Constitutional Tribunal in Poland (w:) M. Forejtova (red.), European Values and Constitutional Guarantees of the State Respecting the Rule of Law and Democracy. Bases and Perspectives, Pilsno 2018 (w druku)
4. M. Florczak-Wątor, Protection of the weaker party to a property development contract under Polish law. Implementation of the model of the State’s protective duties in practice, Erasmus Law Review (złożony do druku)
5. M. Florczak-Wątor, 1. Obowiązek zapewnienia przez państwo poszanowania prywatności w stosunkach horyzontalnych w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (w:) red. A. Młynarska-Sobaczewska, P. Radziewicz, Horyzontalne oddziaływanie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Wydawnictwo Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2015, s. 187-207
6. M. Florczak-Wątor, Obowiązek ochrony pluralistycznego charakteru społeczeństwa demokratycznego przez Państwo – Stronę Europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (w:) red. J. Jaskiernia, K. Spryszak, Dwadzieścia lat obowiązywania Konstytucji RP. Polska myśl konstytucyjna a międzynarodowe standardy demokratyczne, Wydawnictwo Marszałek, Toruń 2017, s. 538-552
7. M. Florczak-Wątor, O niektórych niedoskonałościach mechanizmu ochrony jednostki w postępowaniu przed TK – Przegląd Prawa Konstytucyjnego nr 5/2016, s. 73-90
8. M. Florczak-Wątor, Konstytucja jako źródło obowiązków państwa w stosunku do obywatela, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny nr 1/2018, s. 119-131
9. M. Florczak-Wątor, Obowiązek ochrony beneficjentów prawa do mieszkania jako „innego prawa majątkowego” w rozumieniu art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji, Gdańskie Studia Prawnicze nr 2/2018 (w druku)
Tytuł projektu: The horizontal dimension of the constitutional rights in a comparative perspective
Program: Program „POMOST” Fundacji na rzecz Nauki Polskiej
Kierownik projektu: dr hab. Monika Florczak-Wątor, prof. UJ
Okres realizacji: 2013-2015
Przedmiot i zakres badań: Celem projektu jest zbadanie i opisanie modeli horyzontalnego działania praw konstytucyjnych (tj. działania tych praw w stosunkach między podmiotami prywatnymi) w wybranych państwach (Niemcy, Irlandia, Stany Zjednoczone, Kanada, Republika Południowej Afryki) oraz ustalenie możliwości ich adaptacji w polskich realiach konstytucyjnych. Wyniki tych badań zostaną ogłoszone w formie monografii, artykułów i referatów konferencyjnych. Częścią projektu będzie także zbadanie – we współpracy z partnerem zagranicznym (Institut für öffentliches Recht, Universität Bern) – zakresu obowiązywania prawa do ochrony danych osobowych w stosunkach między podmiotami prywatnymi w Konstytucji RP i Konstytucji Szwajcarii. Wyniki tych badań zostaną opublikowane w formie artykułów naukowych w Polsce i Szwajcarii. Badania prowadzone w ramach projektu będą również obejmowały analizę sposobu uregulowania stosunków horyzontalnych w konstytucjach wybranych państw, której celem będzie ustalenie granic dopuszczalnej ingerencji państwa w swobodę kształtowania takich stosunków. Wyniki tych badań zostaną ogłoszone w publikacji zbiorowej. Podsumowaniem realizacji projektu będzie ogólnopolska konferencja pt. „Sądy i trybunały wobec problemu horyzontalnego działania praw jednostki”.
Język badań: Badania prowadzone są na podstawie źródeł w języku angielskim, niemieckim i polskim.
Tytuł projektu: Specyfika prawotwórstwa sądu konstytucyjnego i jego granice
Konkurs: Konkurs Narodowego Centrum Nauki „SONATA BIS”
Kierownik projektu: dr hab. Monika Florczak-Wątor, ,prof. UJ
Wykonawcy projektu: dr Piotr Czarny, mgr Katarzyna Kos, mgr Aleksandra Dąbrowska, mgr Angelika Ciżyńska oraz osoby współpracujące: dr Bogumił Naleziński, studentka Paulina Obara, student Jacek Karakulski. Wykonawcami projektu będą również naukowcy z Francji, Włoch i Hiszpanii.
Okres realizacji: 2016-2020
Przedmiot i zakres badań: Celem projektu jest ustalenie wpływu sądów konstytucyjnych na tworzenie i rozwijanie prawa w Polsce oraz wybranych krajach europejskich (ze szczególny uwzględnieniem Niemiec i Austrii), a także porównanie specyfiki prawa "trybunalskiego" ze specyfiką prawa precedensowego USA i Kanady. Projekt będzie zmierzał nie tylko do opisania specyfiki prawotwórczej działalności sądów konstytucyjnych, ale również wyznaczenia granic dla tego rodzaju działalności oraz ustalenie możliwości jej kontroli.
Język badań: Badania prowadzone są na podstawie źródeł w języku angielskim, niemiecki, francuskim, hiszpański, włoskim i polskim przez międzynarodowy zespół badawczy.
Tytuł projektu: Jawność posiedzeń Sejmu i Senatu oraz jej ograniczenia w Konstytucji RP
Program: Konkurs Narodowego Centrum Nauki „PRELUDIUM 1”
Kierownik projektu: dr Katarzyna Górka
Okres realizacji: 2012-2015
Przedmiot i zakres badań: Praca badawcza skupia się wokół określenia zakresu jawności posiedzeń izb polskiego parlamentu. Problem jest o tyle złożony, że na gruncie przepisów Konstytucji RP jawność ta ujęta została w dwóch jej artykułach (art. 61 i art. 113) zawartych w dwóch odmiennych pod względem problematyki rozdziałach – w rozdziale poświęconym prawom człowieka oraz rozdziale poświęconym Sejmowi i Senatowi. Na tą samą jawność można spojrzeć z perspektywy dwóch podmiotów – zainteresowanego informacją (obywatela) oraz posiadającego informację (Sejmu i Senatu). Zachodzi tu zatem klasyczna korelacja uprawnienia jednej strony do obowiązku drugiej. Jawność ta podlega ograniczeniom. Problem jednak w tym, że dwa wskazane wyżej przepisy w różny, a zasadniczo przeciwstawny sposób wskazują ograniczenia jawności. Przykładowo ograniczenie jawności w pierwszym z przedstawionych ujęć – obywatelskiego prawa do jawności może nastąpić tylko ze względu na określone w art. 61 ust. 3 przesłanki np. ochronę wolności i praw jednostki, natomiast ograniczenie drugiego ujęcia – jawnych prac parlamentarnych (art. 113 zd. 2) może nastąpić tylko ze względu na dobro państwa. Tym samym ograniczenia tego samego (jawności) mogą stać się nie do pogodzenia ze sobą. Głównym celem pracy jest zaproponowanie takiego rozwiązania, aby oba ujęcia stały się ze sobą spójne, co w konsekwencji będzie miało przełożenie na wskazanie precyzyjnego zakresu jawności posiedzeń parlamentarnych.
Język badań: Badania prowadzone są na podstawie źródeł w języku polskim.
Tytuł projektu: Sąd Najwyższy w Izraelu
Konkurs: Konkurs Narodowego Centrum Nauki „Preludium 3”
Kierownik projektu: dr Anna Rataj, LL.M., LL.M.
Okres realizacji: 2013-2016
Przedmiot i zakres badań: Projekt ma na celu ukazanie pozycji ustrojowej Sądu Najwyższego w systemie konstytucyjnym Izraela oraz jego znaczenia dla rozwoju prawa izraelskiego i kształtowania systemu politycznego w państwie. Zasadniczym elementem badania jest analiza relacji między poszczególnymi organami konstytucyjnymi, w szczególności między Sądem Najwyższym a izraelskim parlamentem tj. Knesetem, i określenie w jakim stopniu i w jaki sposób Sąd Najwyższy wpływa na kształtowanie konstytucji Izraela, w tym katalogu praw podstawowych. Szczególnie istotnym jest zagadnienie dopuszczalności ingerencji Sądu Najwyższego jako organu władzy sądowniczej w kompetencje ustrojodawcy poprzez daleko idące orzecznictwo traktujące o konstytucyjnych podstawach państwa. W tym zakresie projekt obejmuje również analizę występującego w izraelskim Sądzie Najwyższym zjawiska tworzenia prawa przez sędziów (judicial law-making lub richterliche Rechtserzeugung).
Język badań: Badania prowadzone są na podstawie źródeł w języku angielskim, niemieckim, polskim i hebrajskim.
Tytuł projektu: Ścieżka edukacyjna. Prawo Konstytucyjne
Konkurs: POB Heritage – Konkurs MiniGRANTY „Nauka dla Społeczeństwa – edycja I
Kierownik projektu: dr Piotr Czarny
Okres realizacji: 2022-2023
Przedmiot i zakres badań: podstawowym celem projektu jest stworzenie pozycji książkowej (upublicznionej również w wolnym dostępie w sieci Internet), która stanowiłaby źródło informacji dla uczniów i nauczycieli szkół podstawowych i ponadpodstawowych w zakresie zagadnień szeroko rozumianego prawa konstytucyjnego. Realizacja projektu związana jest z obserwowanym od kilku lat wzrostem zainteresowania tematyką konstytucyjnoprawną również wśród młodzieży szkolnej. Założeniem opracowania, które ma powstać w wyniku realizacji projektu, jest nie tylko przekazanie uczniom i nauczycielom wiedzy dostosowanej do poziomu edukacji, ale przede wszystkim dostarczenie materiału do powtórzenia i utrwalenia wiadomości w formie różnego rodzaju zadań, które mogą być wykonywane zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo.
Język badań: polski