Przejdź do głównej treści

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

Pomiń baner

Widok zawartości stron Widok zawartości stron

"Prerogatywa Prezydenta RP" - zaproszenie na nadzwyczajne wspólne zebranie katedr w dniu 31.03.2023 r.

Zapraszamy na wspólne Zebranie Naukowe Katedry Prawa Konstytucyjnego UJ oraz Katedry Prawa Karnego UJ. Przedmiotem debaty będzie "Prerogatywa Prezydenta RP"
 
Wśród panelistów wystąpią:
prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak (UŁ)
prof. dr hab. Ewa Łętowska (PAN)
dr hab. Ryszard Piotrowski, prof UW
dr hab. Marcin Wiszowaty, prof. UG
Prowadzenie:
prof. dr hab. Piotr Tuleja (UJ)
prof. dr hab. Włodzimierz Wróbel (UJ)
 
Akty urzędowe prezydenta – podstawy prawne wydawania, ważność, skutki, dopuszczalny zakres ich kontroli
 
Prezydent powinien czuwać nad przestrzeganiem Konstytucji wykonując swe zadania na podstawie i w granicach prawa. Kompetencje prezydenta oraz wydawane w celu ich wykonania akty urzędowe mają zróżnicowany charakter. Funkcjonują na różnych płaszczyznach systemu prawa i w różnych jego obszarach.
Prawne uwarunkowania wydawania aktów urzędowych prezydenta były przedmiotem wielorakich analiz doktrynalnych oraz przedmiotem aktów stosowania prawa, w szczególności orzeczeń sądów. Mimo to akty urzędowe prezydenta oraz praktyka ich wydawania wywołują szereg wątpliwości konstytucyjnych. Wątpliwości dotyczą przede wszystkim zakresu i sposobu związania prawem prezydenta wydającego akt urzędowy oraz skutków aktów wydawanych z naruszeniem prawa.
Po wejściu w życie Konstytucji dominował pogląd w myśl którego akty urzędowe prezydenta, w szczególności prerogatywy z art. 144 ust. 3, to osobiste uprawnienia głowy państwa, dające mu władzę dyskrecjonalną, nie podlegające sądowej kontroli. Akty urzędowe prezydenta nie mogą być uznane za akty administracyjne w rozumieniu k.p.a. Taka charakterystyka aktów urzędowych prezydenta oparta była na jego pozycji ustrojowej, zróżnicowaniu aktów urzędowych wskazanych w Konstytucji i ustawach oraz tradycji kształtującej sposób funkcjonowania głowy państwa. Typowe dla powyższej charakterystyki były stwierdzenia, w myśl których „nie można uznać prezydenta za organ administracji publicznej wydający decyzje podlegające kontroli sądu administracyjnego”, „akty urzędowe prezydenta nie stanowią ingerencji w sferę monopolu kompetencyjnego władzy sądowniczej”, „termin prerogatywy kojarzony jest często z dyskrecjonalnymi uprawnieniami (…) wyznaczają sferę samodzielnej władzy” (D. Dudek).
 
Z czasem zaczęły narastać wątpliwości dotyczące charakteru aktów urzędowych prezydenta, wymogów pranych ich wydawani, skutków oraz zakresu ich kontroli. Źródłem tych wątpliwości były: odmowa udzielani zgody na zrzeczenie się obywatelstwa, odmowa uwzględniania wniosków KRS składanych na podstawie art. 179 Konstytucji, zaniechanie wydawania postanowień w sprawie nadania tytułu profesora, zastosowanie prawa łaski w sytuacji braku prawomocnego orzeczenia sądu, powoływanie sędziów w oparciu o wadliwą procedurę złożenia wniosków przez neo – KRS.
Podnosi się w związku z tym, że przedstawiona wyżej charakterystyka aktów urzędowych prezydenta stanowi relikt monarchicznego ustroju, jest nie do pogodzenia z zasadą podziału władzy, stanowi wyłom w systemie gwarancji praw człowieka prowadząc do braku ich ochrony. W konsekwencji zmienia się sposób postrzegania aktów urzędowych prezydenta, zakres formułowanych względem nich wymagań oraz zakres ich kontroli. Ilustracją dokonujących się zmian może być porównanie uchwały NSA z 9.11.1998 r., OPS 4/98 i postanowienia NSA z 11.05. 2021 r., III OSK 3265/21.
 
Konieczne jest w związku z tym podjęcie refleksji nad: konstytucyjną charakterystyką aktów urzędowych prezydenta, prawnymi warunkami określającymi dopuszczalność ich wydawania, w tym wyznaczeniem granic przedmiotowych, sposobem wymogami wydawania aktów urzędowych przez prezydenta, relacjami z innymi organami państwa (Prezes RM, KRS, RDN) oraz zakresem ich sądowej kontroli. Refleksja taka powinna być prowadzona przede wszystkim z perspektywy ochrony praw człowieka.
 
Wstępem do debaty nad powyższymi zagadnieniami powinno być :
1) Wskazanie genezy aktów urzędowych prezydenta. Tradycji do których nawiązują rozwiązania Konstytucji i które mają znaczenie dla sposobu interpretacji jej przepisów.
2) Odwołanie się do argumentacji prawno-porównawczej dla określenia ratio aktów urzędowych prezydenta.
4) Dokonanie wykładni Konstytucji w celu określenia prawnych standardów wydawania aktów urzędowych prezydenta.
3) Określenia sposobu postępowania organów władzy publicznej w sytuacji wydania przez prezydenta aktu urzędowego z naruszeniem prawa. W szczególności określenie zakresu sądowej kontroli aktów urzędowych oraz możliwości modyfikowania ich skutków.
 
Zebranie odbędzie się w piątek, 31 marca 2023 r. o godz. 17.15 na platformie zoom (link zostanie niebawem udostępniony tutaj. Transmisja na kanale YouTube Katedry Prawa Karnego: https://youtube.com/live/PsPRGn475Xs?feature=share